Bị thiếu máu nên ăn gì là câu hỏi chung của nhiều người, bởi chế độ ăn uống giúp chữa bệnh thiếu máu. Cụ thể, hãy cùng tìm hiểu ngay trong bài viết dưới đây nhé!
Thiếu máu ảnh hưởng đến cơ thể như thế nào?
Theo Okvip, thiếu máu ảnh hưởng đến sức khỏe nói chung, chức năng tâm thần, trí nhớ và thậm chí gây bệnh. Nhiều nguyên nhân gây thiếu máu có thể để lại hậu quả nghiêm trọng như:
- Rối loạn nhịp tim, nhịp tim nhanh, khó thở và khó thở khi gắng sức hoặc các vấn đề về tim mạch lâu dài như suy tim mãn tính.
- Điểm yếu nghiêm trọng. Đó là tình trạng thiếu máu kéo dài khiến da nhợt nhạt, mệt mỏi, giảm năng lượng và có thể ngất xỉu đột ngột.
- Thiếu máu cục bộ. Thiếu máu khiến việc cung cấp oxy đến các cơ quan quan trọng, trong đó có não kém hiệu quả, gây chóng mặt, buồn ngủ, ù tai, chóng mặt, kém tập trung, giảm trí nhớ và khả năng tư duy, năng suất lao động.
- Rối loạn ý thức, mạng sống bị đe dọa. Trường hợp này xảy ra khi người bệnh bị thiếu máu trầm trọng hoặc mất máu quá nhiều mà không thể thay thế ngay được.
- Đối với phụ nữ mang thai, thiếu máu khi mang thai có thể dẫn đến sinh non, chậm phát triển trong tử cung và thậm chí sảy thai. Thiếu máu sau khi mang thai còn gây chảy máu sau sinh, giảm khả năng miễn dịch, tăng nguy cơ nhiễm trùng và tăng nguy cơ tử vong cho cả mẹ và con.
- Ở trẻ em, thiếu máu gây biếng ăn, chậm tăng cân, học tập kém…
Thiếu máu còn là nguyên nhân gây mất máu nhiều trong kỳ kinh nguyệt, rối loạn hấp thu ở ruột non, chảy máu các cơ quan trong cơ thể.
Người bị thiếu máu nên bổ sung chất gì?
Để biết bị thiếu máu nên ăn gì , hãy cùng tìm hiểu người thiếu máu cần bổ sung những gì? Khi bị thiếu máu, người bệnh cần bổ sung các chất dinh dưỡng cần thiết cho quá trình hình thành hồng cầu, bao gồm:
- Protein là thành phần cơ bản của vật chất sống, không thể thiếu trong quá trình hình thành tế bào. Protein cũng tham gia vào việc điều chỉnh quá trình trao đổi chất và duy trì cân bằng chất lỏng. Quá trình tạo ra huyết sắc tố không thể thiếu sự phối hợp của sắt và protein. Protein còn đóng vai trò quan trọng trong việc vận chuyển chất dinh dưỡng qua màng tế bào/thành ruột vào máu rồi từ máu đến các mô khác trong cơ thể.
- Sắt và protein tạo ra huyết sắc tố, vận chuyển O2 và CO2, góp phần ngăn ngừa thiếu máu và tham gia các enzyme oxy hóa khử.
- Axit folic (vitamin B9). Nó là một loại vitamin B đóng vai trò quan trọng trong việc sản xuất huyết sắc tố. Cơ thể sử dụng axit folic để tạo ra heme – thành phần của huyết sắc tố giúp vận chuyển oxy. Nếu không có axit folic, hồng cầu không thể trưởng thành. Điều này dẫn đến thiếu máu do thiếu axit folic, khiến nồng độ huyết sắc tố giảm xuống.
- Vitamin B12. Vitamin này tham gia vào quá trình tổng hợp DNA, phân chia tế bào, phát triển tế bào và myel hóa sợi thần kinh. Việc sản xuất tế bào máu bị ảnh hưởng khi cơ thể thiếu vitamin B12. Nếu bị thiếu vitamin B12, bệnh nhân có thể bị thiếu máu.
Bị thiếu máu nên ăn gì? Những thực phẩm tốt nhất
Mỗi người bị thiếu máu thường được bác sĩ tư vấn và chỉ định chế độ dinh dưỡng khác nhau. Tuy nhiên, để giải đáp câu hỏi người thiếu máu nên ăn gì nói chung, người bệnh có thể tham khảo 19 loại thực phẩm dưới đây giúp cung cấp đa dạng dưỡng chất cần thiết cho máu và sức khỏe:
Thịt đỏ
Thịt đỏ là thực phẩm được người bệnh thiếu máu sử dụng phổ biến . Hầu hết các loại thịt (đặc biệt là thịt đỏ) đều chứa hàm lượng sắt heme cao. Phức hợp sắt heme dễ dàng được cơ thể hấp thụ (1).
Một số loại thịt đỏ mà bạn có thể bổ sung vào chế độ ăn uống của mình bao gồm thịt bò, thịt cừu, thịt lợn, thịt dê… Lượng sắt trong thịt đỏ thúc đẩy sản xuất hồng cầu, hỗ trợ điều trị bệnh thiếu máu. Ăn thịt đỏ cùng với thực phẩm chứa chất sắt không phải heme, chẳng hạn như rau lá xanh và trái cây giàu vitamin C, làm tăng khả năng hấp thu sắt. Tuy nhiên, bạn không nên ăn quá nhiều thịt đỏ, vì thực phẩm này chứa nhiều cholesterol.
Củ cải đường
Củ dền là sự lựa chọn phù hợp nếu bạn chưa biết nên ăn gì để bổ máu. Hàm lượng sắt cao trong củ dền góp phần kích hoạt và phục hồi hồng cầu. Khi hồng cầu được kích hoạt, lượng oxy cung cấp cho các cơ quan trong cơ thể cũng tăng lên.
Rau chân vịt
Rau chân vịt là thực phẩm có thể giúp ngăn ngừa bệnh thiếu máu. Rau bina chứa nhiều vitamin A, B9, C, E, beta-carotene, canxi, sắt, chất xơ… Mỗi người có thể ăn rau bina thường xuyên để bổ sung chất sắt cho cơ thể.
Bơ đậu phộng
Bơ đậu phộng là thực phẩm chứa protein và là nguồn cung cấp khoáng chất sắt dồi dào, thích hợp cho người bị thiếu máu. Bạn có thể lựa chọn sử dụng đậu phộng rang nếu không thích mùi vị của bơ đậu phộng.
Cà chua
Cà chua cũng là thực phẩm tốt cho người bị thiếu máu . Cà chua tuy không chứa nhiều chất sắt nhưng lại rất giàu vitamin C. Lượng vitamin C này giúp cơ thể hấp thụ chất sắt tốt hơn.
Trứng
Kinh nghiệm tổng hợp của những người đang theo dõi thông tin giới thiệu okvip cho biết, trứng là thực phẩm phù hợp để bạn lựa chọn khi nghĩ xem nên ăn gì nếu bị thiếu máu . Trứng chứa protein, sắt và nhiều chất chống oxy hóa hữu ích. Người bị thiếu máu có thể ăn một quả trứng mỗi ngày để giúp cải thiện triệu chứng.
Lựu
Lựu chứa sắt và nhiều vitamin C. Ăn lựu giúp cải thiện lưu lượng máu, góp phần điều trị các triệu chứng thiếu máu như chóng mặt, mệt mỏi…
Đậu nành
Lượng protein cao trong đậu nành rất có ích cho người bị thiếu máu. Đậu nành còn chứa nhiều loại vitamin và khoáng chất, trong đó có sắt. Nếu bạn đang băn khoăn không biết nên ăn gì để tránh thiếu máu thì có thể cân nhắc bổ sung đậu nành vào chế độ ăn uống của mình.
Các loại cá
Hầu hết các loại cá đều chứa sắt, có lợi cho người bị thiếu máu. Một số loại cá thường chứa hàm lượng khoáng chất sắt tốt bao gồm cá hồi, cá ngừ, cá thu, cá chẽm… Cá hồi/cá ngừ đóng hộp cũng chứa sắt.
Mật ong
Khoáng chất sắt dồi dào trong mật ong rất hữu ích cho người bị thiếu máu. Đồng và magie trong mật ong cũng góp phần làm tăng nồng độ hemoglobin. Đừng ngần ngại thêm mật ong vào chế độ ăn uống của bạn khi bạn đang suy nghĩ nên ăn gì khi bị thiếu máu .
Nội tạng động vật
Nội tạng động vật (đặc biệt là gan) chứa rất nhiều chất sắt. Khi bị thiếu máu, người bệnh có thể cân nhắc sử dụng gan (ví dụ gan bò) để bổ sung thêm khoáng chất sắt. Tuy nhiên, bạn cần lưu ý chỉ nên sử dụng nội tạng động vật ở mức độ vừa phải, bởi loại thực phẩm này chứa hàm lượng cholesterol cao.
Hải sản và động vật có vỏ
Một số loại hải sản cung cấp lượng sắt heme dồi dào. Các loại động vật có vỏ như hàu, nghêu, sò điệp, cua, tôm… đều chứa rất nhiều sắt. Một số loại hải sản còn chứa phốt pho, canxi, kẽm, axit folic… có ích cho quá trình tạo máu.
Rau lá xanh đậm
Các loại rau lá xanh, đặc biệt là các loại rau có màu xanh đậm cung cấp hàm lượng sắt non-heme có lợi bao gồm: bông cải xanh, cải xoăn, rau cải rổ, rau bina, đay… Một số loại rau lá xanh như rau xanh cải rổ còn chứa axit folic trong thành phần (2). Các loại rau xanh có nhiều chất sắt, chẳng hạn như cải xoăn, cũng chứa oxalat. Nó là chất có khả năng liên kết với sắt, ngăn cản sự hấp thu của sắt non-heme. Mặc dù rau xanh rất hữu ích cho người bị thiếu máu nhưng người bệnh không nên chỉ dựa vào loại thực phẩm này.
Rau quả giàu vitamin C
Đu đủ, xoài, cam, dâu tây, khoai lang, ớt… là những loại trái cây và rau quả giàu vitamin C. Bạn có thể bổ sung những thực phẩm này vào chế độ ăn uống của mình khi đang suy nghĩ nên ăn gì cho người thiếu máu. Tiêu thụ hàm lượng vitamin C tự nhiên giúp cơ thể hấp thụ và giữ sắt tốt hơn. Từ đó, quá trình chuyển hóa các chất được hồng cầu vận chuyển cũng trở nên dễ dàng hơn.
Hạt bí ngô
Hạt bí ngô chứa nhiều chất sắt nên là loại hạt hữu ích cho những người bị thiếu máu không biết nên ăn gì. Bạn nên tránh rang hạt bí ở nhiệt độ cao vì có thể gây mất sắt.
Đậu hũ
Thành phần của đậu phụ bao gồm sắt, protein, canxi, magie, selen, thiamin… có lợi cho sức khỏe. Những người không biết nên ăn gì khi bị thiếu máu có thể cân nhắc bổ sung đậu phụ vào chế độ ăn uống của mình. Ăn đậu phụ thường xuyên sẽ giúp người bệnh chữa được bệnh thiếu máu.
Các loại hạt
Một số loại hạt như hạt thông, hạt điều, quả óc chó, hạt hướng dương… cung cấp đủ chất sắt. Hàm lượng axit folic trong một số loại hạt còn giúp cơ thể hấp thụ sắt tốt hơn. Những người bị thiếu máu có thể bổ sung các loại hạt vào chế độ ăn uống để giúp cải thiện triệu chứng.
Các loại đậu
Đậu cung cấp chất sắt, protein và vitamin hữu ích. Người ăn chay có thể sử dụng đậu để phòng ngừa bệnh thiếu máu. Một số loại đậu điển hình có nhiều chất sắt bao gồm đậu xanh, đậu xanh, đậu đen…
Trái cây sấy khô
Nho khô, mận khô, mơ khô, chà là… cung cấp nhiều khoáng chất và vitamin có lợi cho máu. Ví dụ nho khô cung cấp nhiều sắt, kẽm, phốt pho, canxi… Lượng chất chống oxy hóa trong nho khô còn kích thích cơ thể sản sinh hồng cầu, giúp ngăn ngừa bệnh thiếu máu.
Những lưu ý về chế độ ăn của người thiếu máu
Ngoài việc tìm hiểu người bệnh thiếu máu nên ăn gì, người bệnh phải chú ý thêm một số vấn đề khi thực hiện chế độ ăn cho người thiếu máu, bao gồm:
- Bạn không nên uống trà, cà phê khi ăn thực phẩm bổ máu, vì hàm lượng polyphenol trong những đồ uống này làm giảm khả năng hấp thu sắt.
- Những thực phẩm chứa gluten (như lúa mạch đen, mì ống…) nên hạn chế trong khẩu phần ăn của người thiếu máu vì chúng có thể làm tổn thương thành ruột và cản trở quá trình hấp thu sắt.
- Khi ăn thực phẩm dành cho người thiếu máu, bạn nên hạn chế thực phẩm chứa nhiều axit oxalic, vì có thể có nguy cơ gây phản ứng với canxi trong máu dẫn đến lắng đọng canxi oxalat.
- Bạn nên bổ sung thêm vitamin C để giúp cơ thể hấp thụ chất sắt tốt hơn. Người bị thiếu máu cũng có thể dùng thuốc bổ máu có chứa axit folic, vitamin B12, vitamin C và sắt (theo chỉ định của bác sĩ) để giúp chữa bệnh thiếu máu, ví dụ như thuốc…
- Người bị thiếu máu nên tập thể dục thường xuyên thông qua một số môn thể thao như chạy bộ, đạp xe, bơi lội… để góp phần tăng cường hồng cầu. Khi bạn tập thể dục, nhu cầu oxy của não và cơ thể tăng lên, điều này sẽ kích thích tủy xương sản xuất nhiều hồng cầu hơn.
Hy vọng bài viết này đã cung cấp một số thông tin cơ bản về bị thiếu máu nên ăn gì. Nếu người bệnh có các triệu chứng thiếu máu nên sớm đến gặp bác sĩ để được đánh giá, điều trị và tư vấn chế độ ăn uống phù hợp.
