Cá nước ngọt là loài cá sống chủ yếu ở môi trường nước ngọt, chẳng hạn như sông và hồ, có độ mặn dưới 0,05%. Những môi trường sống này khác với môi trường biển, chủ yếu ở độ mặn của nước. Các loài cá cần có sự thích nghi về mặt sinh lý để tồn tại trong môi trường nước ngọt. Việt Nam cũng là nơi sinh sống của nhiều loài cá nước ngọt phong phú và đa dạng. Dưới đây là các loài cá nước ngọt phổ biến ở Việt Nam, hãy cùng theo dõi nhé!
Cá nước ngọt là gì?
Cá nước ngọt là loài cá sống phần lớn cuộc đời ở vùng nước ngọt (như hồ và sông) với độ mặn không quá 0,05%.
Khoảng 41,24% các loài cá được tìm thấy ở môi trường nước ngọt. Sự đa dạng này cho thấy các loài cá đã được phân tán thông qua việc thay đổi môi trường sống, chẳng hạn như dọn sạch ao hồ, cũng như sử dụng các mô hình nuôi trồng khác nhau.
Cá nước ngọt phải có đặc điểm sinh lý để thích nghi với môi trường sống của chúng. Ví dụ, mang của loài cá này có thể giữ natri trong dịch cơ thể và phân tán khí hòa tan.
Đồng thời, vảy có chức năng làm giảm sự khuếch tán của nước qua da, do đó cá nước ngọt có thể dễ chết nếu chúng bị mất quá nhiều vảy. Hơn nữa, thận của cá nước ngọt rất phát triển để hấp thụ muối từ chất lỏng cơ thể.
Các loài cá nước ngọt phổ biến ở Việt Nam
Dưới đây là một số loại cá nước ngọt ở Việt Nam mà bạn nên biết và có thể lựa chọn sử dụng trong bữa ăn hàng ngày:
Cá trích
Nguồn tin từ 789WIN cho biết, cá trích tên khoa học là Sardinella, thuộc họ Clupeidae. Loài cá này có hình dạng rất giống cá cơm, nhưng có kích thước lớn hơn, thân dài, xương nhỏ, da hơi xanh và hai hàm bằng nhau. Cá trích có vảy nhỏ, mỏng, tròn dễ rụng và có răng cưa ở bụng.
Cá trích thường sống ở vùng nước mặt và bơi rất nhanh nhờ chiếc đuôi khỏe của chúng. Theo các báo cáo, cá trích là một trong những loài cá xương nhỏ sống sót sau sự kiện tuyệt chủng vào cuối kỷ Phấn trắng và tồn tại cho đến ngày nay.
Ở Việt Nam, cá trích được đặt tên riêng dựa theo hình dạng của nó khi được đánh bắt. Cụ thể, cá trích thường có thân dẹt, có nhiều vảy màu xanh trắng, thịt đặc biệt trắng, béo và đậm đà nhưng có nhiều xương. Tuy thân cá trích tròn nhưng ít vảy, thịt đỏ, ngon nhưng không ngon bằng cá trích.
Ngoài ra, người dân ven biển sống ở miền Trung thường gọi cá trích nhỏ là cá “de”, còn cá lớn hơn còn gọi là cá “mặt trạo” .
Cá chép
Cá chép, có tên khoa học là Cyprinus carpio, thuộc họ cá chép và là loài cá có họ hàng với cá vàng. Cá chép có thể dài tới 1,2 m, nặng tới 37,3 kg và thậm chí sống tới 47 năm.
Có nhiều giống cá chép với những đặc điểm khác nhau, chẳng hạn như: cá chép kính (thường không có vảy, nhưng có một hàng vảy dọc theo thân), cá chép nhiều kích cỡ (cá ăn tạp) và cá chép da (chỉ có vảy gần vây sau).
Cá tra
Cá dao, tên khoa học là Notopterus notopterus, thuộc họ Notopteridae. Chúng có thân dài (khoảng 400 mm), dẹt, đuôi rất nhỏ và vảy nhỏ bao phủ toàn bộ cơ thể cá. Nó có miệng rất lớn và mõm ngắn. Trung bình, con cá này nặng khoảng 200 gram, đôi khi có thể lên tới 500 gram.
Chúng ta thường thấy cá trê có lưng màu xám, bụng màu trắng bạc và phần dưới bụng màu vàng.
Ở Việt Nam, loài cá này có tốc độ sinh trưởng tốt, năng suất cao, phân bố chủ yếu ở sông Đồng Nai, Đồng bằng sông Cửu Long, các tỉnh miền Trung,… và Tây Nguyên.
Cá chạch
Theo tìm hiểu của những người tham gia bắn cá 789WIN, cá chạch thuộc lớp Actinopterygii. Hình dạng của loài cá này rất giống với loài lươn, với thân dài có nhiều gân và ria thịt quanh miệng. Cá chạch chủ yếu được tìm thấy ở tây bắc châu Phi, châu Á và châu Âu.
Cá nheo
Cá nheo thuộc họ Siluriformes, có tên khoa học là Siluriformes, thường được tìm thấy tự nhiên ở các đầm phá, ao, sông, hồ ở Việt Nam. Ngoài ra, họ Cá trê còn bao gồm khoảng 100 loài sống trong môi trường nước ngọt ở Đông Âu và hầu hết châu Á, ngoại trừ Bán đảo Ả Rập và Siberia.
Cá nheo có da mịn và không có vảy, nhưng vây lưng của chúng nhỏ và vây hậu môn của chúng rất dài. Loài cá này có đầu hơi dẹt, miệng rộng, có hai răng dài ở hàm trên và bốn răng ngắn ở hàm dưới. Chiều dài của cá trê dao động từ 8 cm đến 3 m, tùy thuộc vào loài.
Cá trê
Họ cá trê hay cá da trơn, được gọi chung là Clariidae, bao gồm 114 loài cá trê sống trong môi trường nước ngọt. Hầu hết cá da trơn sống ở Đông Nam Á, nhưng nơi có sự đa dạng loài lớn nhất là ở Châu Phi.
Mỗi loài cá trê có đặc điểm hình dạng khác nhau. Ví dụ, cá trê đen (còn gọi là cá trê Hồng Kông) có thân dài màu đen và da mịn, bóng; Đầu dẹt sang hai bên, trong khi thân và đuôi dẹt sang hai bên; miệng rộng, răng sắc nhọn và bốn cặp râu dài; mắt nhỏ và lỗ mũi cách xa nhau.
Hoặc cá trê vàng xám có đầu dẹt, thân dài tròn, dẹt dần về phía đuôi, da nhẵn, vây đen có đốm đen; mắt nhỏ, khoảng cách giữa hai mắt rộng, miệng rộng và bốn cặp ria mép dài.
Cá ngát
Tên khoa học của cá trê là Plotosus canius, và thuộc họ cá trê (Plotosidae). Cá trê có thể sống ở cả môi trường nước ngọt và nước mặn, và mùa sinh sản chính thường diễn ra từ tháng 6 đến tháng 8 hàng năm.
Hình dạng của cá trê rất giống với cá da trơn, nhưng nó lớn hơn, có nhiều râu hơn và không có vây mỡ. Cái đuôi dài trông giống như đuôi lươn, nhọn hoặc cụt. Một số loài cá trê thường có nọc độc trong gai, vì vậy cần phải chế biến cẩn thận khi ăn, đặc biệt là hai chiếc gai cứng, sắc nhọn nằm dọc theo mang.
Cá tra
Cá tra, một thành viên của bộ Siluriformes, có thể sống ở cả nước ngọt và nước mặn, và phân bố rộng rãi ở Nam Á. Cá tra có thân cứng, không vảy và có vẻ ngoài giống cá da trơn, nhưng không có gai. Cánh sau nằm gần đầu, có hình tam giác và bao gồm khoảng 5 – 7 tia cùng với 1 – 2 gai.
Ở Việt Nam, cá tra phân bố chủ yếu ở lưu vực sông Cửu Long và lưu vực các con sông lớn nhất phía Nam. Cơ thể dẹt, da mịn và có ria mép ngắn.
Cá lăng
Có khoảng 245 loài cá trê. Cá trê sống ở môi trường nước ngọt và nước mặn, ở dưới đáy hoặc ở những vùng bùn có dòng nước chảy chậm.
Cá lăng có kích thước tương đối lớn, dài tới 1,5 m và nặng 10-30 kg. Cơ thể dài, không có vảy, có một vây lưng cong duy nhất ở phía trước, một vây ngực có răng cưa và một cặp vây mỡ bao quanh cơ thể. Đầu hơi dẹt và có bốn cặp râu khá dài.
Cá đù
Cá đù thuộc họ cá vược, có khoảng 270 loài, trong đó Việt Nam có 20 loài, phổ biến nhất là cá đù bạc.
Cá đù có thân dài, hình bầu dục, hơi dẹt ở hai bên, đầu to và răng nhỏ. Vây lưng được chia thành hai đoạn: đoạn trước cứng, đoạn sau mềm. Cá có nhiều thịt, ít xương, phần lưng có nhiều mỡ và dầu. Để lại hậu vị ngọt ngào và hương vị đậm đà.
Cá hường
Cá hường, tên khoa học là Helostoma temminckii, còn được gọi là cá thối, thuộc họ Helostomatidae. Nhờ có các cơ quan hô hấp phụ, chúng có thể sống sót chủ yếu ở môi trường nước ngọt, thậm chí cả môi trường nước khắc nghiệt và ô nhiễm. Ở Việt Nam, cá hồng phân bố rộng rãi ở đồng bằng sông Cửu Long.
Cá hường có kích thước nhỏ và có nhiều xương. Thịt cá có màu trắng, tái, mềm và rất ngon.
Cá rô
Cá rô phi có tên khoa học là Anabas testudineus, thuộc họ cá rô và được tìm thấy ở các cánh đồng, ao hồ, đầm phá, mương rãnh, v.v.
Chúng có màu xanh hoặc xám nhạt, phần bụng có màu sáng hơn phần lưng. Các cạnh của vảy và cánh có màu sáng. Nắp mang có khía răng cưa, với những chiếc răng sắc nhọn và khỏe, xếp thành hàng ở cả hai hàm. Chiều dài có thể lên tới 250 mm. Cá rô phi đực thường có thân hình thon thả hơn cá cái.
Thịt cá rô phi có hương vị đậm đà, dai và hơi béo nhưng lại có nhiều xương.
Cá rô phi
Cá rô phi thuộc họ Cichlidae, chủ yếu sống ở kênh rạch, sông, suối và ao hồ. Phổ biến nhất trong số này là cá rô phi đỏ, cá rô phi sọc và cá rô phi xanh. Chúng có thể sống trong nước ngọt, nước mặn và nước hơi có tính axit.
Cơ thể cá rô phi có màu hơi tím, vảy bóng và có 9-12 sọc đen chạy song song từ lưng xuống bụng. Có thể đạt chiều dài lên tới 0,6 mét và nặng khoảng 4 kg, cá rô phi đực lớn nhanh hơn cá cái.
Trên đây là tổng hợp thông tin các loài cá nước ngọt phổ biến ở Việt Nam. Hi vọng bài viết này đã mang đến cho bạn những thông tin hữu ích!
